Saatleri Ayarlama Estitüsü * Ahmet Hamdi Tanpınar

Seneler önce ağabeyimden kitap önerisinde bulunmasını istemiştim. Gençliğinde tam bir Asimov hayranı olan ağabeyim Türk yazarlardan iki kitap tavsiye etmişti. Tutunamayanlar -Oğuz Atay- ve Saatleri Ayarlama Enstitüsü -Ahmet Hamdi Tanpınar-
Tutunamayanlar'ı kendi kütüphanesinden okumam için vermişti. Okuduktan sonra da favori kitaplarım arasında yerini almıştır.
Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nü ise ancak bir ayı aşkın bir süre önce okuyabildim. Kütüphanemin en nadide köşesinde yerini aldı:)

Tanpınar'ın yazı dili akıcı, esprili. Ayrıca değinmek istediği yanlışlara esprili bir dille iğneliyici bir yaklaşımı var.
1990'lı yıllarda Kadıköy Haldun Taner Sahnesinde, Ahmet Hamdi Tanpınar'ın 'Huzur' adlı romanından uyarlanan tiyatro oyununa annemle gitmiştik. Ama 'Huzur' romanını okumadım.

SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ

Yazarı: Ahmet Hamdi TANPINAR

Yayın Hakları: Dergah Yayınları

www.dergahyayinlari.com

-        1.b. 1961 (Remzi Kitabevi), 2.b. Şubat 1987, 3.b. Temmuz 1992, 4.b. Ekim 1995, 5.b. Mayıs 1998, 6.b. Ekim 1999, 7.b. Eylül 2000, 8.b. Eylül 2002, 9.b. Mayıs 2004, 10.b. Ekim 2005, 11.b. Mart 2007, 12.b. Ocak 2008, 13.b. Ekim 2008, 14.b. Eylül 2009, 15.b. Mayıs 2010, 16.b. Ekim 2011

-        17. Baskı: Nisan 2012

Türü:  Roman    /        395 sayfa

Kitaptan Alıntılar;

        * … (saatleri) kurarlar, sonra kulaklarına götürerek sanki yakın ve uzak zaman için kendilerine verdikleri müjdeleri dinlerlerdi.

* Saatin kendisi mekan, yürüyüşü zaman, ayarı insandır…

         * … ara yerdeki esas cümleler silinmiş, bu yüzden manası bir türlü çıkmayan bir metin gibi…

         * … geceden daha siyah saçları…

        * … bu saatler nazik aletlerdir, böyle tartaklanmağa gelmez, bakın şunun arkasına, bu fabrika işi değil, el işi… Sanki ustadan ustaya mektup, ama, belli ki, size yazılmamış.

         * Hastalık muhakkak ki yakışıyor. Aksırma hiç güzel olur mu? Amma, elimden gelse alıp götüreceğim, yatağımın baş ucuna avize diye asacağım.

^-^ KEDİLER ^-^

* Sade çocukla değil kedi veya köpekle oynarken bile ya kendimizi onun seviyesine indirir, yahut onu kendi seviyemize çıkarırız.

* Fakat çok defa onları kedi yavruları gibi birbirine sokulmuş, birbirine yaslanmış, evin bir köşesinde beni bekler buluyordum.

* … iki kedi yavrusu gibi birbirine sokulan…

* O odasında yatağında bir kedi nazıyla dinleniyor.

* Bir hamlede yedi çocuk birden doğurmuş bir dişi kedi gibi yaptığı işten memnun…

-Yazım-Basım Hataları-

        

* Sf/170

         … ve bulamadğı için de ıstırap çekiyordu…

* Sf/174

         … adlı bir filmi hatılıyordu.

* Sf/231

         … yepyeni bir şöhret olark İstanbul’u…

* Sf/336

… bir inasana dayanmadan yaşayamayacak cinstendi.

                                                  Okuduğum tarih: 29 Ocak 2013

Yazar Hakkında Bilgi= Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901; İstanbul – 24 Ocak 1962; İstanbul), çağdaş Türk romancı, öykücü ve şair. Aynı zamanda 1942-1946 yılları arasında TBMM'de Kahramanmaraş milletvekilliği yaptı.

23 Haziran 1901'de İstanbul'da doğdu.1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. Liselerde ve yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul Üniversitesi’nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı. 1942-1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre Milli Eğitim müfettişliği yaptı. Sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ndeki görevine döndü. Gençlik yıllarında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in talebesi ve dostu olmuş, Batı edebiyatından Paul Valéry ile Marcel Proust'u kendisine üstad olarak seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete önplanda yer verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim ve musiki gibi "güzel sanat"tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine, insanı ve hayatı anlatmada bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili kullanmasıdır.

Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat asıl kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde göstermiştir. İlk şiiri 1920’de yayımlanmıştır. Geniş okuyucu kitlesi onu umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren "Bursa'da Zaman" şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı, hikâye ve romanlarında da, başta zaman teması olmak üzere, psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah Yayınları’ nda toplanmaktadır. Enis Batur 1992 yılında Ahmet Hamdi Tanpınar'dan “Seçmeler” adlı bir kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış en son eser 2007 yılının sonunda çıkan "Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa"dır. Eser Tanpınar'ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar tuttuğu notlardan oluşmaktadır. Hayatı boyunca sağlığından şikâyetçi olan Tanpınar, 23 Ocak 1962 günü geçirdiği kalp krizi ile Haseki Hastanesi'ne kaldırıldı. Ertesi sabah, ikinci bir krizle hayata veda etti. Namazı Süleymaniye Camii'nde kılınan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın cenazesi Rumeli Hisarı Kabristanı'nda, hocası ve dostu Yahya Kemal'in yanı başına defnedildi. Mezartaşı üzerinde çok bilinen "Ne İçindeyim Zamanın" şiirinin ilk iki mısrası yazılmıştır:

"Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında".

Roman: Huzur (1949), Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1962), Sahnenin Dışındakiler (1973), Mahur Beste (1975), Aydaki Kadın (1986), Ayna (1950)

Şiir: Şiirler (1961)

Deneme: Beş Şehir (1946), Yahya Kemal (1962), Edebiyat Üzerine Makaleler (1969) (ölümünden sonra derlenmiştir), Yaşadığım Gibi (1970) (ölümünden sonra derlenmiştir)

İnceleme: XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (1949, 1966, 1967)

Hikâye: Abdullah Efendinin Rüyaları (1943), Yaz Yağmuru (1955),Hikâyeler (yazarın ölümünden sonra derlenmiş olan bu kitap, iki kitabındaki hiikâyelerin yanı sıra daha önce kitaplaşmamış hikâyeleri de içermektedir)

Hakkında Yayımlanmış Eserler:Tanpınar'ın Şiir Dünyası, Mehmet Kaplan (İÜ Edebiyat Fak. Yay.,1964; ikinci basım, Dergâh Yay.,1983) - Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Mektupları, Zeynep Kerman (1974; genişletilmiş ikinci basım, 1992) - Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Seçmeler, Enis Batur (YKY, 1992) - Boşluğa Açılan Kapı, Haluk Sunat (Bağlam, 2004) - "Bir Gül Bu Karanlıklarda" Tanpınar Üzerine Yazılar. Hazırlayanlar: Abdullah Uçman, Handan İnci. Kitabevi, 2002. - Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa Hazırlayanlar: Zeynep Kerman, İnci Enginün. Dergâh Yay., 2007. - Ahmet Hamdi Tanpınar Hazırlayan: Ümit Meriç. Ufuk Kitapları, 2002. - Bir Hülya Adamının Romanı - Ahmet Hamdi Tanpınar Hazırlayan: Orhan Okay. Dergâh Yay., 2010.

http://tr.wikipedia.org/wiki/Ahmet_Hamdi_Tanp%C4%B1nar

ARKA KAPAK –

       Ahmet Hamdi Tanpınar’ın şiiri sembolist bir ifade üzerine kurulmuştur. Aynı anlatım tarzı romanlarına da zaman zaman sirayet eder. Ancak muhteva açısından metafizik eğilimleri ile estetik endişelerini şiire ayırdığı halde, sosyal temalar için nesri seçmiştir. Romanları, zengin hayat hikayesinden taşarak Türkiye meselelerine kendine has yorumlar getirir. Medeniyet değiştirme girişimlerinin insanımızı soktuğu çıkmazları araştırırken yaptığı tahliller, insanımız ve toplum yapımız açısından dikkate değer hükümler taşır. "Saatleri Ayarlama Ensitüsü" toplumumuzun bu değişme süreci içindeki durumunu, fertten yola çıkarak topluma varan bir teknikle anlatıyor.

*** Keyifli okumalarınız olsun.