Flann O'brian - Brian O'Nolan Kitapları

Flann O'brian okumayı çok sevdiğim ve hayal gücüyle beni şaşırtan bir yazar. Dilimize çevrilmiş tüm kitaplarını okudum ve kısa kısa size kitaplarından bahsetmek istiyorum.

* ÜÇÜNCÜ POLİS *

Sıra dışı bir kitap okumak istiyorsanız mutlaka Üçüncü Polis'i okumalısınız.
Çevirmen Gülten Hatipoğlu önsözde kitabı harika bir cümleyle özetlemiş: '... gerçekçi bir anlatı gibi başlayan, fabulist bir anlatı olarak devam eden ve gotik olarak biten Üçüncü Polis...'
Flann O'brian - Brian O'Nolan maalesef hayattayken kitaplarının hak ettiği değeri gördüğünü görememiş. Yazarın ilk romanı olan ve dilimize Ağaca Tüneyen Sweeny olarak çevrilen At Swim-Two Birds 244 adet satılmış ve basımından altı ay sonra Londra'daki yayınevinin bombalanması sonucu tüm kopyalar yok olmuş.
Brian O'Nolan ardından ikinci romanı olan Üçüncü Polis'i yazmış ancak yayınevi tarafından reddedilmiş. Bu duruma içerleyen yazar romanın el yazmasının kaybolduğunu söylemiş, aslında saklamış ve bunu da herkesten saklamış... Kitap yazma hevesini kırmasalardı kim bilir ne şahane eserler kazanacaktı edebiyat dünyası. Bu süreçten sonra farklı bir isimle gazetede köşe yazıları yazmış yıllarca. Devam yıllarında takma isimle iki roman yazmış sadece.
Ölümünün ardından sadece bir yıl sonra- Üçüncü Polis basılmış.
Yazıldığı devrin sansür devri olduğunu düşünürsek sansürden geçecek şekilde inanılmaz zeki manevralarla dolu kitap. Aynı zamanda mizah yönünün kuvveti, başarılı kurgusu, enteresan karakterleri ve akıcılığıyla okumanın nasıl bir keyif olduğunu hissediyorsunuz her anlamda.
Kitap biter bitmez yazarın Ağaca Tüneyen Sweeny romanını okumaya başladım. İnanın aynı mükemmellikte devam ediyor okuma keyfim.
Bahsettiğim iki kitabı da Ölmeden Önce Okumanız Gereken 1001 Kitap listesinden...

Tam listeye ulaşmak isterseniz buradan bakabilirsiniz.

Kitaptan alıntılar,

* AĞACA TÜNEYEN SWEENY *

Beyin jimnastiği yaptıran, roman içinde roman içinde roman içinde bir döngüde süregiden, mizahi yanının kuvvetiyle eş değer eğlenceli, sansüre karşı kendini sansürlemiş ancak satır aralarındaki eleştirileriyle harika manevralar gerçekleştiren çok keyifli bir roman.
Üçüncü Polis kitabından sonra Ağaca Tüneyen Sweeny kitabıyla da tadı dimağımda kalan bir okuma keyfi sundu bana sevgili O'brian 💛
Ölmeden Önce Okumanız Gereken 1001 Kitap listesinden...

Kitaptan alıntılar,

* DALKEY ARŞİVİ * 

Flann O'Brien 2020 yılının ilk hediyesi oldu bana. Üçüncü Polis ile başladığım Flann O'Brien okumalarıma Ağaca Tüneyen Sweeny ile devam edip Dalkey Arşivi kitabıyla beğenimi perçinleyip dilimize çevrilmiş kitaplarından kalan son kitap Zor Hayat'ı bitirip külliyatını tamamlamış bulunuyorum.
Her bir kitabıyla beni aklına, hayal ve yazım gücüne hayran bıraktı Flann O'Brien ya da Brian O'Nolan.
Dalkey Arşivi kitabında Üçüncü Polis'teki molekül teorisi ve De Selby karakteri daha detaylandırılmış bir halde karşımıza çıkıyor. Nedeni ise Üçüncü Polis yayınevi tarafından reddedilince o kitabını gözden çıkaran O'Brien'ın mevcut karakter ve oluşturduğu teoriyi harcamaya içinin el vermemiş olması. Yazarın ölümünden bir yıl sonra Üçüncü Polis kitabı basılıyor. Ama iki kitaba da girmiş olan De Selby karakteri ve molekül teorisi iki kitabın farklı kurgusu ve hikayesi içinde ayrı ayrı çok da keyifle okunuyor.
Dalkey Arşivi kitabında Augustinus ve James Joyce ile pek zihin açıcı, düşündürücü diyaloglar var.
Dediğim gibi yazarın tüm kitaplarını çok ama çok sevdim.

* ZOR HAYAT *

Zor Hayat'la birlikte Flann O'Brien'ın dilimize çevrilmiş dört kitabını da okumuş bulunuyorum. 2020'nin hediyesi oldu bana bu nevi şahsına münhasır yazar. Yazdıklarını okuyun, bana hak vereceksiniz. Çok efsane 🙈👌
Yılın ilk ayında Üçüncü Polis kitabını okumakla başlayıp hız kesmeden tüm kitaplarını heyecanla ve iştahla okudum 😊
Okuma sıram: Üçüncü Polis, Ağaca Tüneyen Sweeny, Dalkey Arşivi ve Zor Hayat.
Kitaplarını okurken ne kadar zeki ve ne kadar mizahi yönünün kuvvetli olduğunu hissediyorsunuz .
Zor Hayat'ı diğer üç kitabından ayrı değerlendiriyorum. Çünkü diğer üç kitabında olaylar daha bir gerçek üstü havada ilerlerken ve daha beyin jimnastiği yaptıran harika detaylar varken Zor Hayat bu konuda nispeten daha sade yazılmış diyebilirim. Tüm kitaplarında mevcut olduğu gibi Zor Hayat'ta da din hakkında farklı bakış açılarını dile getiren diyaloglar mevcut.
Dediğim gibi tüm kitaplarını çok severek okudum.
Şayet ilk kez Flann O'Brien okuyacaksanız kendi okuma sıramı tavsiye edebilirim.

Kavgam Serisi / Karl Ove Knausgaard

   Norveçli yazar Karl Ove Knausgaard'ın Kavgam serisi altı ciltlik bir okuma yolculuğu. Seri yaklaşık 3600 sayfalık bir okuma keyfi sunuyor. 

   Knausgaard'ın kitapları Monokl Kitap tarafından basılıyor.
Bu seri dışında bir de Mevsimler serisi var. O serinin tüm kitapları ciltli basım. 

   Kavgam serisinin ilk kitabından başlayarak hepsinden kısa kısa bahsetmek istiyorum.

KAVGAM-

   Karl Ove anı serisinin ikinci kitabı Aşık Bir Adam iki yılı aşkın süredir kitaplığımda öylece duruyormuş, şaka gibi... İlk kitabı Kavgam'ı sipariş ettim ve ilk cildini iki gün gibi bir sürede bitirdim ve bunca sene neden ama gerçekten neden okumamışım dedim. Gerçi bir nedeni kapak tasarımıydı. Sanki beğenmeyecekmişim algısı oluşmuştu. Genellikle eş zamanlı birkaç kitap okurum. Özellikle gece uyumadan önce ince kitaplar seçerim ki tutması rahat olsun ama bu kitabın kalınlığına rağmen elimden bırakamadım ve başka kitap okumak istemedi canım. 

   Karl Ove çocukluk, gençlik, yetişkinlik yıllarını, hem aile hem okul hem de arkadaşları ile olan diyaloglarıyla ele alıyor. Kitabın ikinci kısmı ise babasının kaybı ve daha çok aileye dönük anılara odaklı devam ediyor.

   Çok beğendim. Cidden akıp gidiyor kitap.

AŞIK BİR ADAM-

   Karl Ove'nin Kavgam serisinin bu kadar iyi çıkacağını hiç düşünmemiştim. İkinci cildi de bir solukta okudum. 

   Aşık Bir Adam evliliklerini, özellikle ikinci evliliğini ve çocuk sahibi olduğu dönemleri anlatıyor. Eşiyle ve çocuklarıyla ilişkilerini, sosyal yaşamını, edebiyat sohbetlerini ve yaşamına dair her şeyi akıcılıkla kaleme almış.

   Ayrıca Norveç ve İsveç arasındaki kültürel farklılıkları okumak da ilgi çekiciydi.

ÇOCUKLUK ADASI-

   Kavgam serisinin üçüncü kitabını da neredeyse başladığım gibi bitirdim.

   Bu kitapta isminden de anlaşıldığı gibi Knausgaard'ın çocukluk yıllarına tanık oluyoruz. İlkokula başlamasını ve yedi yıllık okul sürecini aile ve arkadaş ilişkileriyle harmanlanmış bir şekilde okuyoruz. Çocukluğundan süregelen babasıyla orta yolu bulamadığı ilişkilerinin temeli ve etkileri ortaya çıkıyor.

KARANLIKTA DANS-

   Dört kitap içinde bir tek bu kitabı pek sevemedim ve yarısından sonra biraz zorlama okudum.

   Knausgaard'ın lise dönemini ve 18 yaşında öğretmenlik yaptığı yılı kapsayan, aile, arkadaş ve iş çevresiyle ilişkilerini yansıtan bir konusu var. Ancak neredeyse her sayfa içkiden ve ara ara da cinsellikten bahsediyor. Aslında kültürlerinde bu denli içki ve cinselliğin normal karşılanması neticesinde adamın anılarında da doğal olarak bunca yer kaplıyor. Mesela lise mezuniyetlerinin olacağı son ay 'Russ dönemi' olarak öğrencilerin otobüs vs kiralayıp, bolca içmelerini, taşkınlık yapmalarını, o otobüste uyumalarını, seyahate çıkmalarını veya sürekli partilerde takılmalarını olağan karşılanıyor.

   Hele kitabın bir bölümünde uzun zaman evlerini paylaştıkları kedilerini taşınacakları için veterinere götürüp öldürmelerini okuduktan sonra zaten iyice soğudum konudan...

BAHAR YAĞMURLARI-

   Seriyi genel olarak çok sevdim, hiç elimden bırakmak istemedim okurken. Ama içlerinde en çok bu ciltten keyif aldım. Karl Ove'nin Yazarlık Akademisi ve üniversitede edebiyat bölümü öğrencisi olduğu yıllardan bahsediyor. Akademideki iki hocasından biri de Jon Fosse. Fosse'nin de yine Monokl Kitap'tan çıkan Sabahtan Akşama kitabını okumuştum. Paylaşımıma buradan ulaşabilirsiniz.

   Derslerin içerikleri, edebiyat sohbetleri, yazıya dair yöntemler gibi keyif veren sayfalar çoğunlukta. Ayrıca radyo ve hastanede çalıştığı dönemlerdeki anıları ve hatta ilk evliliği ve ilk kitabı gibi önemli bölümler var. Kısa yazılarından da örnekler paylaşmış kitapta ama onları pek sevemedim nedense.

   Tüm seriyi ele alacak olursam beşinci ciltten ve sonra ilk ciltten ve ikinci ciltten çok etkilendim.  Üçüncü cilt çocukluğunu anlatıyor, okunası ama bahsettiğim üç kitap kadar etkileyici bir yanı yok ama o da sürükleyici aynı şekilde. Bir tek dördüncü ciltten pek hoşlanmadım hatta biraz zorlama okudum diyebilirim.

SON-

   Serinin son kitabı 'Son' dolu dolu bir içeriğe sahip. Yazarın yaşamına ait detayları ve hayata, ailesine, ilişkilerine dair sorgulamaları, pişmanlıkları, kazanımları okurken bir yandan da edebiyata, sanata, tüm insanlığı etkileyen yakın tarihi olaylara karşı fikirlerini, yaklaşımlarını okuyorsunuz. 990 sayfalık kitabı bu açıdan ikiye ayıracak olursak sf/ 343-726 arasını otobiyografik bölümden bağımsız düşünebiliriz. Bu aralıkta Paul Celan, James Joyce ve ağırlıklı olarak Adolf Hitler / Kavgam kitabı / Nazi dönemi... ele alınmış. Hitler'in çocukluğu, gençliği, aile, arkadaş ve gönül ilişkileri ve askeri - siyasi hayata atılması tüm yönleriyle araştırılıp paylaşılmış. Epey ilgimi çeken bir bölümdü. Hitler Kavgam kitabını 2014 yılında okumuştum, paylaşımıma buradan ulaşabilirsiniz.

   Knausgaard'ın metinde bahsetmesi sayesinde Alfred Kubin'den haberdar oldum. Tedirgin edici, ürkütücü ve sıra dışı çizimlerinden etkilendim. Ayrıca yazdığı tek bir romanı olduğunu öğrenince hemen Diğer Taraf isimli kitabını aldım ve okumaya başladım. Neredeyse bitmek üzere ve çizimleri kadar başarılı bir roman yazmış.

   Tüm serinin içinde tek uzak kaldığım ve zor okuduğum kitap Karanlıkta Dans yani 4. kitaptı. Çocukluğum adını alan 3. kitabın da diğer kitaplara nazaran daha zayıf kaldığını hissetmiştim. Zaten serinin kitaplarını yorumlarken belirtmiştim. Bu kitapta yazarın 3. ve 4. kitaplarıyla ilgili düşüncelerini okumak iyi geldi bana. 

    

 

   Seriyi genel olarak ele alacak olursam 1., 2., 5. ve 6. kitapları çok severek okudum. Özellikle 5. ve 6. kitaplar seri içindeki favorilerim 🏆

   Knausgaard'ın kitaplarında yakından tanıdığımız birkaç yıl önce ayrıldığı üç çocuğunun annesi Linda Boström'ün dilimize çevrilmiş öykü kitabı Helios Felaketi'ni de aldım.

   Seri gözünüzü korkutmasın. Öyle bir okutuyor ki kitapların nasıl bittiğini anlamıyorsunuz. Akıcı, büyülü ve samimi bir dili var. Son 2011'de yazılmış. Aslında aradan geçen dokuz yıla ait kaç cilt kitap daha çıkar.

   Onca yaşanmışlık, okuma - izleme ve seyahatlerin fikirlere etkisi, yansıması... Keşke yaşamı boyunca bu seriyi devam ettirse.

Kitaptan alıntılar,

Keyifli okumalarınız olsun.