Şişedeki Zenci ise kitaplığıma en son giren ama ilk okunan kitabı:) Yazın Gümüşlük 'Tezgah'tan almıştım, burada.
Salah Birsel'in pek yazı diline hakim ve alışkın değilim. Bu kitabı da konusu itibariyle bu kadar mizahi bir anlatımı kaldırmıyor benim okuma zevkime göre. O sebeple kitabın ilk sayfalarında oldukça yadırgadım. Bir süre sonra anlatım tarzına biraz alıştım ama yine de okuma hızımı ve konunun akıcılığını sekteye uğrattı. Aşağıda 'Kitaptan Alıntılar' kısmına birkaç örnek yazacağım.
İçeriği adından da tahmin edilebileceği gibi ırkçılık... Amerika'daki siyahilerin maruz bırakıldıkları haksızlıklar, Amerika'nın bu konulardaki tutumu, politikası ve siyahi önderler, mücadeleleri...
Bu konularda kitaplar okumak ilginizi çekiyorsa okuduklarımdan aklıma gelenler:
Dünyayla Benim Aramda - Ta - Nehisi Coates
Okuma halleri fotoğraflarıma bakmak isterseniz:
Okuma Halleri, Fotoğraflarla - Şişedeki Zenci / Salah Birsel
ŞİŞEDEKİ ZENCİ
Yazarı: Salah
BİRSEL
Türü: Deneme
Yayın
Hakları: Nisan Yayınları
- 1986 -
Mart, İstanbul
Kapak
Tasarımı: Nilgün Öneş
- 196 sayfa
Kitaptan Alıntılar;
* Salah Birsel'in
yazı diline aşina olmadığım için farklı tarzını başlarda biraz garipsedim:)
- ... şehrin ağırgülleleri parklarla oyun bahçelerini,
şırraak, Karaların yüzüne kapamıştır.
- ... bayrak sözünü de bu toplantıda fıştıklar.
- sokağa çıkan parababaları iyisinden şapalaklaşır.
- Babahindiler manzaranın löpü, daha doğrusu küpüyle
karşılaşınca...
- Vay benim köse sakalım...
- ... Zenci Önder Wyatt Walker'in dobişik ve çıtıpıtı eşi de
iyi bir pataktan geçer.
- Sıra uygulamaya gelince düş kırıklıkları yine fink
atacaktır.
- Olayların bundan sonrası hombul hobul gelişir ki biz de
yaya kalıp soğuk almamak için Malcolm X'in ardına takılalım.
* Richmond
şehrinin bir kararnamesi ise zencilerin sokakta Beyazlarla karşılaştıkları
vakit hemen gözden yitmeyi zorunlu kılıyormuş. Charleston şehri ise Karaların
and içmesini, cigara tellendirmesini ve de bastonla dolaşmalarını yasaklamış.
XIX. yüzyılın ilk yarısında Karaların okuyup yazması, zenci
rahiplerin ulu orta konuşması, bir Beyazın gözetiminde olmadan üç, ya da daha
çok zencinin bir araya gelmesi de suçmuş. Dümbelek, düdük ya da herhangi bir
çalgıya sahip olmak da cezalandırılmaya yetiyormuş. Dahası var, konuttan 13 km . uzakta bulunan her
tutsağa kaçak gözüyle bakılır, işkenceye alınırmış.
* Kölelik
düzeninin en cana işleyen yanı da zenci kadınların bir zevk aracı olarak
kullanılması imiş. Bunlar Efendilerinin, yardakçılarının ve konuklarının her
türlü isteğine evet demek zorundaymış.
Masnatra zenci kadınlardan bir de köle sayısını artırmada
yararlanıldığını yazar. Efendiler onları evli olsun, olmasın çocuk doğurmaya
iteliyorlardır. Kısır olanları da satıyorlardır. Doğurgan bir zencinin değeri
de çokluk kısırlardan artıktır.
* XIX. yüzyıl
sonlarında Senatör Tillman bir gün Senatoda şöyle konuşmuştur:
- Evet seçimlere hile karıştırdık. Yine de karıştıracağız.
Nigger'leri (zencileri) aldattık. Onları seçim bağışıklığından yoksun bıraktık.
Gönlümüz isterse yine bırakırız. Zencileri öldürdük ve linç ettik. İşimiz
bununla da bitmedi. Onları ateşte yaktık. Daha da yakacağız. Zencilerin yaşmaya
hiçmihiç hakkı yoktur.
* ... Karaların
halk tabakası ile aydın tabakasının hiçbir zaman birbirleriyle anlaşamadığı
gerçeği...
* Bir milyon
otomobil üretti Detroit
ve sürü-sepet araba lastiği
ve bir sürü de uçak
Ama ben yine de yürüyorum
Doğu da yürüyor benimle birlikte
Tüm Afrika'da yürüyor
Allen Ginsberg
- Yazım-Basım Hataları -
* Sf/ 21
... avukatlraıyla...
* Sf/ 22
... karşılık olmak üere...
* Sf/ 31
... çak acılı bir
görev...
* Sf/ 39
... var:Booker...
* Sf/ 41
... insanların bilisizliğinden...
* Sf/ 47
... imparatorlluklarını...
* Sf/ 57
... üzernde...
* Sf/ 58
... bi rsürü...
* Sf/ 59
... gençler ,dilekleri...
ların eylemlerine.
* Sf/ 62
... ıışklı...
* Sf/ 70
... hiç deendin mi?
* Sf/ 76
... etmiştr...
* Sf/ 80
... satınalırlar.
* Sf/ 81
... stadyoma...
Ocak 2017
Yazar Hakkında Bilgi= Salah Birsel, (d. 1919 , Bandırma -
ö. 10 Mart 1999, İstanbul.)
Türk şair ve deneme yazarı.
İzmir, İstanbul ve Ankara'da
uzun yıllar yaşadıktan sonra İstanbul'a yerleşti. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nü
bitirdikten sonra, iş müfettişliği, kitaplık ve basımevi müdürlüğü gibi
görevlerde bulundu. Aynı zamanda Türk Dil Kurumu yönetim kurulu üyeliği de
yaptı. 10 Mart 1999'da ölmüştür.
Şiirde zekanın
önemine inanmıştır. 1956'dan sonra Birinci Yeni şiirinden
tamamen uzaklaştı. Kendine ait bağımsız bir şiir anlayışı geliştirdi. Konuları
alaya alır gibi görünerek şiirin düşündürücü yanını güçlendirmiştir. Nesirlerinde de mizah dikkati
çekmektedir.
ARKA KAPAK –
'1001 GECE DENEMELERİ'nin
sekizinci kitabı olan 'ŞİŞEDEKİ ZENCİ' tarih sahibi Salah Birsel'in Harlem
iline ilk akınıdır ki holdurhop yani sıçrayarak ve de karga ve kuzgun gibi
sinerek yazılmıştır.
Kitapta Amerika Zencilerinin
yaşantıları dile getirildiği gibi zenci önderler de (Martin Luther King,
Malcolm X, Elijah Muhammed, Marcus Garvey, D.T. Washington, Asa Philip
Randolph, W.E.B. Du Bois, Stockely Carmichael, Eldridge Cleaver) bir bir şanoya
çıkarılmıştır.
Aralıkta, Kara Müslimler,
Kara Panterler, Kara İktidar yandaşları, Barış Yolcuları, New York Caddeleri ve
de Klu Klux Klan da kazanlarda mısır gibi kaynatılmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder