Her pazartesi 150 sayfadan az bir kitap seçip okuyoruz.
Okuma halleri fotoğraflarıma bakmak isterseniz:
Okuma Halleri, Fotoğraflarla - Edebiyata Övgü / Mario Vargas Llosa, Carlos Fuentes
EDEBİYATA ÖVGÜ
Yazarı: Mario
Vargas LLOSA - Carlos FUENTES
Derleyen: Celal
ÜSTER
Orijinal
Adı: Mario Vargas Llosa, 'Why Literature?', 2001
Carlos Fuemtes, 'In Oraise of The Novel', 2005
Türü: Eleştiri
- Deneme
Yayın
Hakları: Notos Kitap
www.notoskitap.com
- Birinci
Basım Mayıs 2014
Çeviri: Celal
Üster
- 70 sayfa
Kitaptan Alıntılar;
* Edebiyata Övgü
adını yakıştırdığım bu kitap, Türkiyeli okurun da iyi tanıdığı iki Latin
Amerikalı yazarın, Mario Vargas Llosa ile Carlos Fuentes',n aklından çıkma üç
metinden oluşuyor
'Neden Edebiyat?', Vargas Llosa'nın, 2001 yazında, ABD'nin
saygın The New Republic (TNR) dergisinde yayımlanmış bir yazısı.
Vargas Llosa, edebiyatsız bir dünyanın ortaya çıkarabileceği
insanlık portresini betimliyor:
'Uygarlıktan nasibini almamış, barbarlığın baskın çıktığı,
duyarlıktan yoksun, söz fukarası, cehaletin kol gezdiği, salt içgüdüleriyle
davranan, tutkuyu ve sevmeyi bilmeyen bu edebiyatsız dünyanın, burada
resmetmeye çalıştığım bu karabasanın başlıca özellikleri, insanlığın güç ve
iktidarla uzlaşması ve ona boyun eğmesi olurdu.
... Edebiyat olmasa da olur bir eğlencelik midir, yoksa
zihnin en önemli ve en gerekli uğraşlarından biri olarak, modern ve demokratik
bir toplumun yurttaşlarının, özgür bireylerden meydana gelen bir toplumun
oluşumu için onsuz edilemez bir etkinlik midir?
...
'Romana Övgü' ise, Carlos Fuentes'in, 2005 Eylülü'nde
düzenlenen Berlin Uluslararası Edebiyat Şenliği'nde yaptığı açılış konuşmasının
metni.
... Carlos Fuentes, bu konuşmasında, 2005'te yayımlanışının
400. yılı kutlanan Don Kişot romanından yola çıkarak edebiyatın, ama özellikle
de romanın günümüz dünyasında taşıdığı anlamı, yüklendiği işlevi açıklıyor.
...
... üçüncü ve son yazı, 'Okumaya ve Kurmacaya Övgü', 2010
yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne değer görülen Vargas Llosa'nın Stockholm'deki
ödül töreninde yaptığı konuşmanın tam metni.
Edebiyatsız bir dünyanın, tutkulardan, ülkülerden ya da
başkaldırıdan yoksun bir dünya olacağını...
'... edebiyatın kurmacaları insan yaşantılarını çoğaltarak,
uyuşukluğa kapılmamızı, kendi kendimizi tüketmemizi, teslimiyet bayrağını
çekmemizi önlemiştir. Edebiyat olmasaydı, şu yaşadığımız yaşamda hiçbir şey o
kurmacaların yalanları kadar tedirginlik katamaz, düşgücümüzü ve isteklerimizi
kışkırtamaz, böylece gerçek yaşamın bize hiçbir zaman veremeyeceği büyük
serüvenlerin, yüze tutkuların kahramanları olmamızı sağlayamazdı.
Celal Üster
* Onsuz
edilemeyen bir şeydir şiir, ama neden onsuz edilemez bir bilsem... / Sanatın
Gerekliliği - Ernst Fischer
* Edebiyat, soru
eksi yanıttır. / Roland Barthes
'Neden
Edebiyat?', Vargas Llosa'nın, 2001 - The New Republic (TNR)
* ... İspanya
Yazarlar Birliği'nin İspanya'da kısa bir süre önce yaptığı bir araştırma, ülke
nüfusunun yarısının bugüne kadar tek bir kitap okumamış olduğunu ortaya koydu.
* Edebiyat,
bireylerin, hayatlarının tüm özellikleri içinde, tarihi aşmalarını sağlamıştır;
Cervantes, Shakespeare, Dante ve Tolstoy'un okurları olarak, zamanı ve mekanı
aşarak birbirimizi tanırız ve kendimizi aynı türün üyeleri olarak duyumsarız.
* ... Bill
Gates'e geleceğim. Bir süre önce Madrid'e gelen ve Microsoft'la ortak bir işe
girişmiş olan İspanya Kraliyet Akademisi'ni ziyaret eden Gates, ... Akademi'den
ayrılırken düzenlediği basın toplantısında, en büyük amacını ölmeden önce
gerçekleştireceğini umduğunu açıkladı. Bu amaç, kağıda ve sonra da kitaplara
son vermekti.
Gates'e bakılırsa, kitaplar tarih sürçmesine uğramış
nesnelerdi. Bilgisayar ekranları, bugüne dek yerine getirdiği tüm işlevleriyle
kağıdın yerini tutabilirdi.
* Edebiyat,
yazgılarına boyun eğen, yaşadıkları yaşamdan hoşnut olan insanlara hiçbir şey
söylemez.
* 'Borges'vari'
dendiği zaman, gerçekliğin usa yatkın düzeninden uzaklaşır, bir düşlemler evrenine
gireriz; neredeyse tepeden tırnağa dolambaçlı ve gizemli bir evrendir bu...
Aklımıza 'Kafka'vari' sözcüğü gelse, modern dünyada onca acı
ve haksızlığa yol açmış iktidarın baskı aygıtlarının -otoriter rejimler,
tepeden inmeci partiler, hoşgörüsüz kiliseler, boğucu bürokratlar- gözdağı
altındaki savunmasız bireyler gibi duyumsarız kendimizi.
'Kafka'vari'nin yakın akrabası 'Orwell'vari' sıfatı, toplum
üyelerinin davranış ve ruhlarını en becerikli, en acımasız ve en katıksız
biçimde denetleyen 20. yüzyılın totaliter diktatörlüklerince yaratılmış olan o
korkunç acıyı, aşırı anlamsızlık duygusunu dile getirir.
* Yine de bu
kitaplarda anlatılanların en kötü yanı, kan, aşağılama ve kahrolası işkence
tutkusu değildir; en kötüsü, bu şiddet ve aşırılığın bize yabancı olmadığını,
bunların insanlığın derinlerde yatan bir parçası olduğunu keşfetmemizdir.
'Okumaya ve Kurmacaya
Övgü', 2010 Vargas Llosa
* Yazmak gibi,
okumak da hayatın yetersizliklerine karşı bir protestodur.
OCAK 2016
Carlos Fuentes= 1928’de Meksika’nın başkenti
México’da doğdu. İlk yapıtlarının ardından, 1962’de Auraadlı uzun
öyküsünde gerçeklik ile düşlemi kaynaştırdı. Aynı yıl, Meksika Devrimi’nden sağ
çıkmış bir toprak ağasının iç hesaplaşmasını konu alan Artemio Cruz’un
Ölümü ile uluslararası üne erişti. Deri Değiştirmek, Yanık
Sular, Bizim Toprak, Doğmamış Kristof, Kartal Koltuğu gibi
yapıtlarının yanı sıra denemelerinde de, ortak Meksika bilinci, Eskidünya ve
Yenidünya arasındaki kültürel etkileşim, ülkesinin kültür mirası, ulusal kimlik
gibi konulara psikolojik ve felsefi açılardan yaklaştı. 1970’lerde Meksika’nın
Paris büyükelçisi oldu. İspanyol dili edebiyatının en saygın ödülü sayılan
Cervantes Ödülü’ne değer görüldü. 2012’de yaşama veda etti.
Mario Vargas LLOSA= 1936’da
Peru’nun Arequipa kentinde doğdu. Bir süre Askeri Okul’da okuduktan sonra,
1963’te yayımlanan ilk romanı Kent ve Köpekler’de, bu okulda yeni
yetişen çocukların zorbalık ve şiddete dayalı bir ortamda nasıl ayakta kalmaya
çalıştığını anlattı. Yine 1960’larda, Yeşil Ev ve Katedralde Konuşma adlı
romanlarıyla ününü pekiştirdi. TürkçedeJulia Teyze, Palomino Molero’yu Kim
Öldürdü, And Dağlarında Terör, Üveyanneye Övgü, Masalcı, Teke Şenliği, Cennet
Başka Yerde, Kelt Rüyası gibi yapıtları da yayımlandı. Yapıtlarında,
iktidar yapılarını ve bireyin direnişi ve başkaldırısını ele aldı. Edebiyat
eleştirisi alanında da denemeleri ve incelemeleriyle büyük bir etki uyandırdı.
2010’da Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görüldü. Politika yaşamında etkin bir
düşünce özgürlüğü ve insan hakları savaşımı verdi. 1990’da Peru devlet
başkanlığı seçimlerine katıldı, ama kazanamadı.
Celal Üster=
1947'de İstanbul'da doğdu. İngiliz Erkek
Lisesi, Robert Academy ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili
ve Edebiyatı Bölümü'nde öğrenim gördü. 1983'te George Thomson'ın Tarihöncesi
Ege adlı kitabın çevirisiyle Azra Erhat Çeviri Ödülü'ne değer görüldü. George
Orwell, Juan Rulfo, Jorge Luis Borges, Roald Dahl, Mario Vargas Llosa, John
Berger gibi yazarların yapıtlarını, Komünist Manifesto ve Devlet ve Devrim gibi
Marksist klasikleri Türkçeye kazandırdı. Uzun yıllardır sürdürdüğü kültür
gazeteciliğinin yanı sıra P Sanat Kültür Antik Dergisi'ni ve Can Yayınları'nı
yönetti. Şimdilerde Cumhuriyet gazetesinin kültür editörü.
ARKA KAPAK –
Edebiyata Övgü Türkiyeli okurun da iyi tanıdığı iki
büyük Latin Amerikalı yazarın, Mario Vargas Llosa ile Carlos Fuentes’in
yaratıcı aklından çıkma üç metinden oluşuyor.
Mario Vargas Llosa, 2001 yazında, ABD’nin saygın The
New Republic (TNR) dergisinde yayımlanmış “Neden Edebiyat?”ta, edebiyatın,
kurmacanın gerçekdışılıkları ve “yalanlar”ının, yalnızca toplumsal gerçekliği
değil, belki daha da çok, insanın en gizli, diplerde yatan gerçekliğini nasıl
açığa vurduğunu açıklamaya çalışıyor.
Carlos Fuentes, 2005 Eylülü’nde düzenlenen Berlin
Uluslararası Edebiyat Şenliği’nde yaptığı açılış konuşmasının metni olan
“Romana Övgü”de, 2005’te yayımlanışının 400. yılı kutlanan Don Quijote
romanından çıkarak edebiyatın ama özellikle de romanın günümüz dünyasında
taşıdığı anlamı, yüklendiği işlevi açıklıyor.
Üçüncü ve son yazı olan “Okumaya ve Kurmacaya Övgü”
ise, 2010 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görülen Mario Vargas Llosa’nın
Stockholm’deki ödül töreninde yaptığı konuşmanın tam metni.
Edebiyat düşüncesini zenginleştirecek üç vazgeçilmez
metin.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder